İşyerinin özellikleri sebebiyle biyolojik, kimyasal, fiziksel ve psikolojik etkenlere maruz kalırız. İnsan sağlığını olumsuz etkileyen koşullar -hafif etkiler dahi olsa- uzun dönemde kalıcı hastalık doğurabilir. Sağlığımızı olumsuz etkileyebilecek bu faktörleri tespit etmek, gerekirse bir dedektif gibi bunların izini sürerek önlem almak veya ortadan kaldırmak İş Sağlığı Hizmetinin temelini oluşturur. Bu süreç ile ilgili yönetmeliklerde “Mesleki Risklerin tespiti ve önlenmesi “tarif edilmiştir. İşyeri Hekimlerimiz, esas olarak Mesleki risklerin engellenmesi ve saptanması için sağlık gözetiminde bulunacak ve rehberliğin yanısıra koruyucu hekimlik görevini üstleneceklerdir.
İstanbul OSGB tarafından, firmanız faaliyet alanına ve çalışan sayınızın gerekliliklerini karşılayacak şekilde görevlendirilen her işyeri hekimimiz 20.07.2013 tarihinde resmi gazetede İşyeri Hekimleri Görev, Yetki, Sorumlulukları ve Eğitimleri hakkındaki Yönetmelik ve ilgili Kanun kapsamındaki tüm yükümlülükleri yerine getirmekle sorumludur.
T.C. Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı nezdinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili hizmetlerin elektronik ortamda eş zamanlı olarak sunulup takip edilmesini sağlayan İSG Kâtip sistemi üzerinden yapılan sözleşmeler ile işyeri hekimlerinin, resmi görevlendirmesi yapılır. İstanbul OSGB ilgili birimince, firma durumu ve çalışan sayıları kontrol edilerek gerekli güncellemeler yapılır.
İstanbul OSGB tarafından görevlendirilecek İşyeri Hekimlerimizin, iş ortaklarımıza sunacağı hizmet başlıkları;
a) Rehberlik ve danışmanlık;
1) Bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kuruluna katılarak çalışma ortamı gözetimi ve işçilerin sağlık gözetimi ile ilgili danışmanlık yapmak ve alınan kararların uygulanmasını izlemek,
2) Kantin, yemekhane, yatakhane, kreş ve emzirme odaları ile soyunma odaları, duş ve tuvaletlerin bakımı ve temizliği konusunda gerekli kontrolleri yaparak tavsiyelerde bulunmak,
3) İş sağlığı, hijyen, toplu koruma yöntemleri ve kişisel koruyucu donanımlar konularında tavsiyede bulunmak,
4) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin geliştirilmesi amacıyla gerekli aktiviteler konusunda işverene tavsiyelerde bulunmak,
5) İş sağlığı ve güvenliği çalışmaları kapsamında işyerinde periyodik incelemeler yapmak ve risk değerlendirme çalışmalarına katılmak,
6) İşyerinde sağlığa zararlı risklerin değerlendirilmesi ve önlenmesi ile ilgili mevzuata göre yapılması gereken koruyucu sağlık muayenelerini yapmak,
7) Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumları ile işyerinde olabilecek sağlık tehlikeleri arasında bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek, gerektiğinde çalışma ortamı ile ilgili ölçümler yapılmasını sağlayarak, alınan sonuçların işçilerin sağlığı yönünden değerlendirmesini yapmak,
İşin yürütümünde ergonomik ve psikososyal riskler açısından işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerini dikkate alarak iş ile işçinin uyumunu sağlamak ve çalışma ortamındaki stres faktörlerinden korunmaları için araştırmalar yapmaktır.
b) Sağlık gözetimi;
1) Gece postaları da dâhil olmak üzere işçilerin sağlık gözetimini yapmak,
2) İşçilerin işe giriş ve periyodik sağlık muayenelerini iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında belirtilen aralıklarla ve Ek-7’de verilen örneğe uygun olarak düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek,
3) Sağlık sorunları nedeniyle işe devamsızlık durumlarında işe dönüş muayenesi yaparak eski işinde çalışması sakıncalı bulunanların mevcut sağlık durumlarına uygun bir işte çalıştırılmasını tavsiye etmek,
4) Hassas risk grupları, meslek hastalığı tanısı veya şüphesi olanlar, kronik hastalığı olanlar, madde bağımlılığı olanlar, birden fazla iş kazası geçirmiş olanlar gibi işçilerin, uygun işe yerleştirilmeleri için gerekli koruyucu sağlık muayenelerini yaparak rapor düzenlemek,
5) Bulaşıcı hastalıkların kontrolü için yayılmayı önleme ve bağışıklıma çalışmaları yapmak, portör muayenelerinin yapılmasını sağlamak,
6) Sağlık gözetimi sonuçlarına göre, bulunması halinde iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde çalışma ortamının gözetimi kapsamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önermek, ölçüm sonuçlarını değerlendirmek,
7) Sağlık gözetimi konusunda işçileri bilgilendirmek ve onların rızasını almak, sağlık riskleri ve yapılan sağlık muayeneleri konusunda işçileri yeterli ve uygun şekilde bilgilendirmek,
8) Gerekli laboratuar tetkikleri, radyolojik muayeneler ve portör muayenelerini yaptırmak, bulaşıcı hastalıkların kontrolünü sağlamak, bağışıklıma çalışmaları yapmak, işyeri ve eklentilerinin genel hijyen şartlarını sürekli izleyip denetlemek,
9) Yıllık çalışma planını, bulunması halinde iş güvenliği uzmanı ile işbirliği yaparak hazırlamak, işyerindeki sağlık gözetimi ile ilgili çalışmaları kaydetmek ve Ek-5’te belirtilen örneğine uygun yıllık değerlendirme raporunu hazırlayarak elektronik ortamda Bakanlığa göndermektir.
c) Eğitim ve bilgilendirme;
1) İşyerinde ilkyardım ve acil müdahale hizmetlerinin organizasyonu ve personelin eğitiminin sağlanması çalışmalarını ilgili mevzuat doğrultusunda yürütmek,
2) İş sağlığı, hijyen ve ergonomi alanlarında bilgi ve eğitim sağlanması için ilgili taraflarla işbirliği yapmak,
3) İşyeri yöneticilerine, iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine, işçilere ve temsilcilerine genel sağlık konularında eğitim vermek ve bu eğitimlerin sürekliliğini sağlamak,
4) Bağımlılık yapan maddelerin kullanımının zararları konusunda işyerinde eğitim vermek.
ç) İlgili birimlerle işbirliği;
1) İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak araştırmalara katılmak,
2) İş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına yakalanan işçilerin rehabilitasyonu konusunda işyerindeki ilgili birimlerle, meslek hastalığı tanısında yetkili hastaneler ile işbirliği içinde çalışmak,
3) İş kazaları ve meslek hastalıklarının analizi ile iş uygulamalarının iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak,
4) Yeni teknoloji ve donanımın sağlık açısından değerlendirilmesi ve test edilmesi gibi mevcut uygulamaların iyileştirilmesine yönelik programların geliştirilmesi çalışmalarına katılmak,
5) Bulunması halinde iş güvenliği uzmanı ile işbirliği içinde yıllık çalışma planını ve yıllık değerlendirme raporunu hazırlamak,
6) Yöneticilere, bulunması halinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu üyelerine ve işçilere genel sağlık, iş sağlığı ve güvenliği, hijyen, kişisel koruyucu donanımlar ve toplu korunma yöntemleri konularında bilgi ve eğitim verilmesi için ilgili taraflarla işbirliği yapmak.
Son yıllarda İş Sağlığı alanında yapılan bilimsel çalışmalar ergonomi ilkelerine göre dizayn edilen iş ortamının da kimyasal ve biyolojik ajanlara maruziyet kadar önemli olduğunu ortaya koymuştur.
Bağımsız bir kuruluş olan American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH) tarafından her yıl güncellenen Threshold Limit Values (TLVs®) ve Biological Exposure Indices (BEIs®) İş Sağlığı ve Toksikoloji alanında “Endüstriyel Hijyen” sağlamak için gerekli enformasyonu düzenli olarak yayınlanmaktadır. İstanbul OSGB tarafından işyerlerinde fiziksel, biyolojik, kimyasal ve psikolojik hijyen ortamının sağlanması için çalışmalar yapılmaktadır.
Fiziksel etkenler (Gürültü, ergonomi, temiz hava sirkülasyonu vs.)
Kimyasal etkenler (Zararlı buharlar, solventler, kontakt irritan maddeler vs)
Biyolojik etkenler (Zararlı mikroorganizmalar, mutajenler, kanserojenler vs)
Psikolojik etkenler (Vardiya, çevre, kişisel sebeplerle vs. meydana gelen sorunlar)
İşyeri Hekimi Çalışma Süresi Hesaplama
İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumlulukları ve Eğitimleri hakkındaki Yönetmelik kapsamında işyeri hekimlerinin görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen süre çerçevelerinde görev yaparlar;
1. Az Tehlikeli sınıfta yeralan işletmelerde,çalışan başına ayda enaz 5 dakika
2. Tehlikeli sınıfta yeralan işletmelerde,çalışan başına ayda enaz 10 dakika
3. Çok Tehlikeli sınıfta yeralan işletmelerde,çalışan başına ayda enaz 15 dakika
İşletmelerde Tam Zamanlı İşyeri Hekimi Görevlendirme zorunluluğu
- Az tehlikeli sınıfta her 2.000 kişi için,
- Tehlikeli sınıfta her 100 kişi için,
- Çok tehlikeli sınıfta her 750 kişi için tam zamanlı, en az 1(bir) işyeri hekimi bulundurulması zorunludur. Belirlenen sınıflardaki sayıların tam katlardan fazla olması halinde belirlenmiş kişi başı süre hesaplama metoduyla, belirtilen ölçütlere uygun olacak şekilde yeteri kadar işyeri hekimi ek olarak görevlendirilir.